بایدها و نبایدهای راه اندازی آزمایشگاه
برای راه‌اندازی آزمایشگاه داشتن تخصص، صرف هزینه، تهیه تجهیزات آزمایشگاهی و داشتن شرایط مناسب برای اخذ مجوز لازم و ضروری می‌باشد. از سوی دیگر هر آزمایشگاه دارای کاربری متفاوت می‌باشد و به تجهیزات و وسایل گوناگونی نیاز دارد که با تجهیزات مورد نیاز آزمایشگاه با کاربری دیگر متفاوت است. از این رو بایدها و نبایدهای راه اندازی آزمایشگاه مواردی است که در زمان تاسیس آزمایشگاه مدارس، دانشگاه، صنعتی، پزشکی و … باید مورد توجه قرار گرفته شده و رعایت گردد.
اصول اولیه برای راه اندازی آزمایشگاه
دلیل شما برای راه اندازی آزمایشگاه هرچه که باشد و نوع فعالیت پژوهشی شما هر آنچه باشد نیاز به تهیه یکسری اصول اولیه دارید تا بتوانید آزمایشگاه خود را به خوبی مدیریت کرده و در جهت اهداف راهبردی خود پیش ببرید. برخی از این اصول شامل موارد زیر می‌باشد:
- دریافت مجوزهای لازم برای تاسیس آزمایشگاه
- در نظر گرفتن فضای مناسب برای مرکز تحقیقاتی
- طراحی دکوراسیون فضای داخلی آزمایشگاهی
- طراحی سیستم سکوبندی و میزبندی آزمایشگاه
- لیست نمودن تجهیزات و دستگاه‌های مناسب
- برقراری شرایط محیطی مناسب جهت کار با دستگاه‌ها
- ایجاد شرایط مناسب و ایمن برای فعالیت پرسنل
- دستورالعمل‌های لازم جهت استفاده از دستگاه‌ها و تعمیرات آنها
- آموزش‌های لازم جهت ایمنی در محیط کار
- آموزش استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی
راه اندازی آزمایشگاه با کاربری‌های مختلف
تاسیس آزمایشگاه به یک رشته خاص منحصر نبوده و در هر زمینه‌ای می‌توان برای تاسیس آزمایشگاه‌های مختلف اقدام کرد. تنها تفاوت این است که هر رشته و زمینه تحقیقاتی نیازمند شرایط، فضا و دستگاه‌های مخصوص به خود می‌باشد و سیستم میزبندی آزمایشگاه‌ها نیز می‌تواند کاملا متمایز طراحی شوند. آزمایشگاه‌ها مختلف شامل:
- آزمایشگاه شیمی
- انواع آزمایشگاه‌های پزشکی نظیر آزمایشگاه پاتولوژی، تشخیص طبی، ژنتیک و …
- آزمایشگاه شبکه و کامپیوتر
- آزمایشگاه مهندسی مواد
- انواع آزمایشگاه صنعتی
- آزمایشگاه فیزیک
و بسیاری موارد دیگر می‌باشد. با توجه به اینکه نوع کاربری هریک از این آزمایشگاه‌ها متفاوت می‌باشد نیازمند استراتژی‌های مختلفی برای راه اندازی و طراحی فضای آزمایشگاهی خواهید بود و طراحی و دکوراسیون داخلی هر آزمایشگاه مطابق شرایط و ضوابط گوناگون تعیین می‌گردد. جهت دریافت مشاوره طراحی و راه اندازی آزمایشگاه با کاربری‌های گوناگون می‌توانید با مشاورین متخصص رستا فرایند سپنتا در تماس باشید.
اهمیت میزبندی در راه اندازی آزمایشگاه
باید فضای آزمایشگاه برای انجام فعالیت پرسنل و انجام آزمایشات مختلف به صورت استاندارد آماده‌سازی شود. در این میان سکوبندی و میزبندی آزمایشگاه مهم‌ترین و اصلی‌ترین نیاز یک آزمایشگاه می‌باشد. زیرا سکوها و میزها مکانی برای انجام آزمایشات مختلف فراهم می‌کنند و دسترسی به تجهیزات و تاسیسات آزمایشگاهی را فراهم می‌سازند.
یکی از مواردی که در سیستم سکوبندی از اهمیت زیادی برخوردار هستند، کابینت بندی آزمایشگاهی می‌باشد که برای نگهداری وسایل و مواد آزمایشگاهی گوناگون کاربرد داشته و در دو مدل دیواری و زمینی اجرا می‌گردند. با توجه به نوع کاربری آزمایشگاه، متریالی که برای طراحی و ساخت سکوبندی و میزبندی استفاده می‌شود، متفاوت خواهد بود. برای نمونه در آزمایشگاه شیمی عموما مواد اسیدی و شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به مرور به میزها و کابینت‌ها آسیب می‌زنند از این رو متریالی که در ساخت چنین سکوهایی استفاده می‌شود باید مقاومت بالایی در برابر مواد شیمایی و اسیدی داشته باشد.
نصب تجهیزات آزمایشگاهی
انتخاب تجهیزات آزمایشگاهی نیز وابستگی زیادی با نوع کاربری آزمایشگاه دارند و دستگاه‌های گوناگون اعم از
- انواع هود آزمایشگاهی
- فن آزمایشگاهی
- میز توزین
- شیرآلات آزمایشگاهی
- سیننک آزمایشگاهی
و سایر تجهیزات با توجه به هدف و کاربری آزمایشگاه انتخاب می‌شوند. از ابتدای راه اندازی آزمایشگاه باید محل نصب تجهیزات تعیین شده و کلیه تجهیزات تهیه گردند.
استاندارد برنامه‌ریزی تاسیس آزمایشگاه
متصدیان آزمایشگاه‌ها باید با برنامه‌ریزی اصولی و بهره‌گیری از سیستم مدیریت دقیق، علاوه بر تهیه بروزترین دستگاه‌ها و تجهیز آزمایگاه به مدرن‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی، سطح پرسنل خود را سنجیده و با میزان کاری که انجام می‌دهند متعادل سازند. به این ترتیب با نظارتی دقیق بر کیفیت، نیاز مشتریان و کاربران خود را به خوبی تامین خواهند کرد. از این رو برای دست‌یابی به رضایت مشتری باید از ابتدای راه اندازی آزمایشگاه با ارائه برنامه‌های منظم حجم کاری کارمندان را در طول روز انعطاف‌پذیر کرد.
یکی دیگر از مواردی که در زمان راه اندازی آزمایشگاه باید برنامه‌ریزی شود، در نظر گرفتن فضای مناسب برای فعالیت‌های آتی آزمایشگاه و افزودن دستگاه‌های مدرن‌تر و جدیدتر می‌باشد.
پروتکل های ایمنی آزمایشگاه
عدم رعایت نکات ایمنی در مراکز پژوهشی می‌تواند باعث بروز حوادث خطرناک شده و جان پرسنل را به خطر اندازد. به علاوه باعث از بین رفتن نتایج تحقیقاتی خواهد شد که مدت‌ها وقت و انرژی برای آنها صرف کرده‌اید. از این رو برای پیشگیری از بروز چنین حوادثی مدیران آزمایشگاه باید پرسنل را به رعایت نکات ایمنی ملزم کنند.
بنابراین لازم است ازابتدا اصول ایمنی و حفاظتی در آزمایشگاه تعیین شده و مسئول ایمنی آزمایشگاه هر زمان آماده پاسخگویی به پرسنل باشد.
به علاوه استفاده از تجهیزات ایمنی نظیر هود آزمایشگاهی و دوش و چشم شوی اضطراری، عینک، دستکش و … از جمله تجهیزات ایمنی هستند که در زمان راه اندازی آزمایشگاه باید تهیه شده و در دسترس پرسنل قرار گیرند.