“ATEX” مخفف انگلیسی “اتمسفر (جو) قابل اشتعال ” است.
“اتمسفر (جو) قابل اشتعال” بیانگر ترکیبی از گازهای اشتعال پذیر و بخار و غبار موجود در هوا در یک شرایط محیطی خاص است که در اثر جرقه مشتعل می شوند.
برای ایجاد اشتعال لایه زیرین و ماده قابل اشتعال باید در شرایط خاصی قرار گیرند. در شرایط تراکم بسیار کم (ترکیب ضعیف) یا بسیار زیاد (ترکیب قوی) انفجار ایجاد نمی شود.
بنابراین انفجار تنها در حضور یک منبع ایجاد جرقه و فقط در غلظت معینی از ماده اشتعال پذیر و تحت فشار معینی اتفاق می‌افتد.
به عبارت دیگر غلظت باید در محدوده کمترین حد ماده قابل اشتعال (LEL) و بالاترین میزان ماده قابل اشتعال (UEL) باشد.
محدوده دما معمولا بین 20- تا 40 درجه سانتیگراد و فشار معمولا در محدوده 0.8 تا 1.1 بار تعریف می شود.
علاوه بر این ایجاد اشتعال به درصد اکسیژن موجود در هوا نیز بستگی دارد.
دستورالعمل‌های ATEX
بخشنامه ATEX شامل دو دستورالعمل وضع شده در اروپا می باشد که یکی برای دستگاهها و دیگری برای محیطهای کاری می باشد و شامل حداقل مشخصات و الزامات برای ایمنی کار در اتمسفر قابل انفجار مجاز می باشد.
دستورالعمل ATEX 95 که برای دستگاهها و
دستورالعمل ATEX 137 برای محیطهای کاری
جدیدترین نسخه بخشنامه ATEX directive 2014/34/EU در 20 آوریل 2016 منتشر شده است.
بخشنامه ATEX شامل 10 دستورالعمل به شرح زیر می باشد:
- مواد منفجره شهری: Directive 93/15/EEC
- دستگاههای مورد استفاده در محیطهای قابل انفجار (ATEX): Directive 94/9/EC
بالابرها: Directive 95/16/EC - دستگاههای دارای فشار بالا: Directive 97/23/EC
- وسایل اندازه گیری: Directive 2004/22/EC
- سازگاری الکترومگنتیک: Directive 2004/108/EC
- ولتاژ پایین: Directive 2006/95/EC
- کالاهای آتش بازی: Directive 2007/23/EC
- دستگاههای اندازه گیری وزن غیر اتوماتیک: Directive 2009/23/EC
- لوله های فشار ساده:Directive 2009/105/EC
4 کلاس دستورالعمل ATEX وجود دارد که برای حصول اطمینان برای کار در محیط های مشخص کاربرد دارد و شامل موارد زیر می باشد:
- مصارف صنعتی و معدن
- دستگاهها
- اتمسفر
- دما
طبق بخشنامه ATEX 99/92/EC کارفرما موظف به کلاس بندی محیطهای قابل انفجار (Zones) می باشند.
کلاس بندی زون ها بر اساس مساحت (و یا سایز) و محل آنها مشخص می گردد و بستگی به میزان احتمال وقوع انفجار در این زون ها دارد.
به عنوان مثال، زون های 0، 1 و 2 برای گاز-بخار-دود و زون های 20 ،21 و 22 برای گرد و غبار باید بطور مؤثر از محل آتش دور نگاه داشته شوند.
شکل زیر بصورت شماتیک یک مرور کلی بر دستورالعمل‌های ATEX را نشان می دهد.
شکل زیر بصورت شماتیک یک مرور کلی بر دستورالعمل‌های ATEX را نشان می دهد.
اعطای نشانه CE
صدور گواهینامه این اطمینان را ایجاد میکند که دستگاه یا سیستم محافظتی محیط کار و اطلاعات همراه با آنها، دارای حداقل شرایط لازم برای حفظ ایمنی در محیط کار و جلوگیری از انفجار را دارا می باشد و برای کار در محیط قابل انفجار مورد هدف مناسب می باشند.
محصولات باید دارای نشان شناسایی مناسب (نشان CE – و یا علامت مخصوص محصولات ضدانفجار Ex- ) و نیز دارای گروه (I یا II) و دسته بندی باشد.
در گروه II حرف G معرف تجهیزاتی است که در محیط گازی هستند.
و حرف D برای تجهیزات موجود در غبار است.
برچسب همچنین باید شامل نوع حفاظتی که توسط استاندارد مشخص شده است، باشد و اطلاعاتی که برای استفاده از محصول نیاز است را ارائه دهد.
در جدول زیر اطلاعات اصلی که در برچسب‌های محصولات ارائه می شود، مشخص شده است.
